Ciekawe miejsce - województwo w

Miejsce: Warszawa Wilanów - cmentarz parafialny

Opis: Wilanów, najmłodsza dzielnica Warszawy, posiada wiele mniejszej wagi, ale bardzo ciekawych obiektów zabytkowych, które przysłania pałac królewski. Będąc w Wilanowie warto odwiedzić cmentarz parafialny liczący prawie 200 lat. Powstał w 1816 roku z inicjatywy Aleksandry z Lubomirskich Potockiej w rozwidleniu Alei Wilanowskiej ( dawniej Gościniec Królewski ) i ul. Wiertniczej ( dawniej Drogi Wilanowskiej ). Założony został na planie koła i ogrodzony ażurowym drewnianym ogrodzeniem. Pośrodku koła w latach 1823-1826 wybudowano na planie krzyża greckiego neogotycką kaplicę-mauzoleum wg projektu Piotra Aignera. Od kaplicy promieniście odchodzą alejki. Po śmierci Stanisława Kostki Potockiego jego ciało znalazło miejsce spoczynku właśnie w tej kaplicy. Również do kaplicy przeniesiono trumnę z ciałem Ignacego Potockiego – twórcy Konstytucji 3 Maja. Nad wejściem umieszczono tablicę następującej treści: Aleksandra z Książąt Lubomirskich Stanisławowa Potocka Nieodżałowanemu mężowi, sobie I swoim Wnętrze kaplicy udekorowano drewnianym neogotyckim ołtarzem, po środku którego umieszczono obraz patrona Potockiego św. Stanisława Kostki pędzla G. Barenda. Po obu stronach ołtarza znalazły miejsce klasycystyczne grobowce wybitnych mężów stanu braci Potockich. Tereny znajdujące się w bliskim sąsiedztwie kaplicy przeznaczone były na groby oficjalistów pałacowych oraz osób zasłużonych dla muzeum i biblioteki wilanowskiej. Dalsze tereny cmentarza przeznaczono dla włościan z Wilanowa i okolicznych wsi. Po 50 latach istnienia powierzchnię cmentarza powiększył Henryk Marconi, zmieniono budulec ogrodzenia z drewnianego na porcelanowy, sarkofagi braci Potockich przeniesiono do kościoła zostawiając w kaplicy puste obramienia. Na cmentarzu można zobaczyć mogiłę Powstańców Styczniowych, w bliskim sąsiedztwie bramy cmentarnej znajdują się kwatery żołnierzy z 1939 roku, za nimi groby Powstańców Warszawskich. Również miejsce spoczynku znalazło się dla XX Radziwiłłów, Potockich i Branickich. Tu zostali pochowani wszyscy proboszczowie parafii św. Anny. Wielu wybitnych Polaków, jak prof. medycyny Leon Padlewski, jego żona Nadzieja- wybitna pianista oraz synowie Roman – skrzypek i kompozytor i Wacław - student Politechniki Warszawskiej znalazło tu miejsce spoczynku. Powojenni kustosze Muzeum w Wilanowie, konserwator Muzeum Narodowego w Warszawie również mają tu swoje groby. Grób Barbary Olkusznik, wybitnej tancerki, baleriny Teatru Wielkiego w Warszawie znajduje się na cmentarzu wilanowskim i wielu, wielu wybitnych Polaków. Warto nadmienić, że w bardzo bliskim sąsiedztwie cmentarza, tuż za ogrodzeniem, była kwatera żołnierzy radzieckich. Byli to jeńcy wojenni z obozu w Wilanowie. Niemcy planowali szybką jego likwidację, więc żołnierzy uśmiercali zastrzykiem z trucizną. W momencie powstawania Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich przy Al. Żwirki i Wigury rozpoczęto ekshumację grobów i trumny ze szczątkami przewieziono do Mauzoleum. Wojciech Fijałkowski, były długoletni i zasłużony dyrektor Muzeum w Wilanowie, tak wyraził się o cmentarzu, cytuję: cmentarz wilanowski jest jednym z historycznych komponentów zabytkowego założenia pałacowo-ogrodowego Wilanowa, zaliczonego ze względu na swe wysokie walory historyczne, artystyczne i kompozycyjne do obiektów tzw. kategorii zerowej. Obecnie nekropolia jest powiększona i jej kolisty kształt zaginął, chociaż ślady dawnego ogrodzenia można jeszcze gdzieniegdzie zobaczyć. Tylko kaplica i promieniście odchodzące od niej alejki są świadectwem pierwotnego założenia. Naprawdę warto odwiedzić ten cmentarz przed zwiedzaniem pałacu. Opracowała i foto Monika Pszczółkowska