|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Lista ciekawych miejsc województwo e | |
Wystarczy kliknąć w wybraną miejscowość z listy aby się rozwinął opis!!Biała Góra |
Opis: Niewielka miejscowość położona na południe od Tomaszowa Mazowieckiego. Znajduje się tam jedna z największych w Europie kopalni piasków kwarcowych. Stanowi ona 80% krajowych zasobów piasków szklarskich i formierskich. Piasek zalega w asymetrycznej synklinie Niecki Tomaszowskiej. Powstał w okresie kredy ery mezozoicznej. Kopalnia Biała Góra od dwóch lat jest również wiodącym producentem kaolinu.
Rozległy teren pięknie prezentuje się w słońcu. Naprawdę warto odwiedzić to miejsce podczas wędrówek w okolicach Tomaszowa Mazowieckiego.
Opracowała Monika Pszczółkowska, foto Małgorzata Kamińska
| | Boguszyce |
Opis: Wieś oddalona o 4 km na zachód od Rawy Mazowieckiej i położona nad malowniczą rzeką Rawką dopływem Bzury. Znajduje się tu kościół pw. Św. Stanisława z II połowy XVI wieku, jeden z najcenniejszych zabytków architektury drewnianej w Polsce. Budowę ufundował Wojciech Bogusławski herbu Rawicz. Był on podskarbim dóbr mazowieckich należących do królowej Bony. Kościół jest konstrukcji zrębowej, oszalowany, trójnawowy. Nawa główna z prezbiterium są tej samej szerokości. Nawy boczne znacznie węższe oddzielone profilowanymi słupkami. Na drzwiach wejściowych można zauważyć stare okucia. Dach dwuspadowy kryty gontem. Prezbiterium zakończone trójbocznie. Wystrój kościoła tworzy niezwykle cenna polichromia z 1558 roku. Na stropach naw i prezbiterium są motywy roślinne, arabeski i groteski, a na ścianach nawy malowidła z postaciami świętych. Polichromię wykonało kilku malarzy, a jednym z nich był Jan Jantason, warszawianin. Według historyków sztuki boguszycka polichromia zaliczana jest do grona najwybitniejszych dzieł malarstwa stropowego w Polsce.
Przez wieś nie przechodzi żaden szlak pieszy. Przy opisie Janisławic zaproponowałam przebieg takowego. Inną ciekawostką Boguszyc jest pielęgnowanie kultury i sztuki ludowej.
Naprawdę warto odwiedzić Boguszyce będąc w Rawie Mazowieckiej.
Opracowała i foto Monika Pszczółkowska
| | Bolimowska Wieś |
Opis: Znajduje się w gminie Bolimów, położona przy drodze lokalnej z Nieborowa do Guzowa. Oddalona od miejscowości gminnej o ok. 2 km w kierunku wsch. Tuż przy rozwidleniu dróg uwagę krajoznawcy zwraca zabytkowy cmentarz. Jest to nekropolia wojenna, na której pochowano żołnierzy niemieckich poległych w czasie I wojny światowej. Cmentarz założony przez Niemców podczas działań wojennych. Głównym jego elementem jest murowana kaplica, wybudowana na planie kwadratu, nakryta blaszanym, czerwonym, cebulastym hełmem. Mały plac przed nią jest otoczony murowanym ogrodzeniem, a w nim bramka prowadząca na część cmentarną. Tam znajdują się rzędy mogił z tablicami wykonanymi w piaskowcu i betonie wraz z napisami w gotyku niemieckim. Oficerowie pochowani są w ozdobnych, wyróżniających się nagrobkach.
Szczególnie polecam tę wieś miłośnikom cmentarzy z okresu I wojny.
Opracowała Monika Pszczółkowska, foto Zygmunt Pszczółkowski
| | Drzewica |
Opis: Miasto położone na wschód od Opoczna nad rzeką Drzewiczką. Była własnością rodu Drzewickich herbu Ciołek, a następnie Szaniawskich herbu Junosza. W 1794 roku zatrzymał się tu gen. Henryk Dąbrowski wraz ze swoim wojskiem. Podczas Powstania Styczniowego mieszkańcy miasta aktywnie pomagali powstańcom wyrabiając broń, przez co Drzewica utraciła prawa miejskie. Odzyskała je dopiero 1 stycznia 1987 roku.
Okazałym zabytkiem są ruiny gotycko-renesansowego zamku wzniesionego przez Macieja Drzewickiego, arcybiskupa gnieźnieńskiego, w latach 1527-35. Otoczony był dwoma fosami i wałem ziemnym. Nosił znamiona obronne, ale były to tylko dekoracje. Przez ponad dwieście lat był własnością magnacką, następnie mieszkały w nim siostry bernardynki, które po jego pożarze przeniosły się do Św. Katarzyny. Nigdy nie został odbudowany. Obecnie zabezpieczony przed dalszą dewastacją. Drugim ważnym zabytkiem jest kościół parafialny pw. Św. Łukasza. Również ufundowany przez Drzewickich. Wewnątrz kościoła można zobaczyć ciekawy ołtarz główny, barokową chrzcielnicę. Kościół miał charakter obronny, o czym świadczy sześć otworów strzelniczych. Podziemia świątyni kryją groby Drzewickich.
Przed kościołem znajduje się figura św. Jana Nepomucena ufundowana przez Ludwikę Szaniawską.
Wędrując szlakami Ziemi Opoczyńskiej warto odwiedzić Drzewicę.
Opracowała i foto Monika Pszczółkowska
| | Głuchów |
Opis: Miejscowość położona przy drodze krajowej nr 72 z Rawy Mazowieckiej do Łodzi. Pierwsze zapiski o istnieniu tej miejscowości datują się na pierwszą połowę XII wieku. Usytuowanie w centralnej części Polski spowodowało, że przez tę wieś przemierzały orszaki królewskie króla Zygmunta I i Jana Kazimierza, wojska szwedzkie udające się do Częstochowy, wojska napoleońskie, rosyjskie i polskie. Po I rozbiorze wchodziła w skład zaboru pruskiego, później leżała w granicach Księstwa Warszawskiego, wreszcie Księstwa Łowickiego. Obecnie przez Głuchów przechodzą pielgrzymki do Częstochowy. We wsi znajduje się kilka ciekawych zabytków. Góruje późnobarokowy murowany kościół parafialny pw. Św. Wacława. Wewnątrz można zobaczyć kamienne chrzcielnice z XV i XVI wieku oraz rokokowe konfesjonały. Obok kościoła stoi neogotycka dzwonnica, a przed nim murowana kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena.
Na uwagę zasługuje murowany dworek wybudowany w latach 1793-1794 przez dzierżawcę pruskiego Leibzigera. W latach 1936-1954 był siedzibą Uniwersytetu Ludowego. Warto zwrócić uwagę na plebanię z 1824 roku, a przy rondzie w pobliżu dworu na pomnik Tadeusza Kościuszki wzniesiony na pamiątkę przez mieszkańców wsi w 1917 roku.
Przynależność do Księstwa Łowickiego spowodowała, że mieszkańcy gminy Głuchów po dziś dzień kultywują tradycje łowickie. Na porządku dziennym jest noszenie stroju ludowego, szczególnie obchodzi się święto Bożego Ciała i Wielkanocy. Takie zawody jak: wikliniarstwo, hafciarstwo czy koronkarstwo nie zanikły.
Naprawdę warto odwiedzić tę niezwykłą wieś.
Opracowała i foto Monika Pszczółkowska
| Janisławice |
Opis: Wieś położona na południe od Skierniewic, na terenie historycznego Mazowsza. Nie przebiega przez nią żaden szlak pieszy. A szkoda! Można przecież poprowadzić szlak: Skierniewice-Janisławice-Wysokiennice-Soszyce-Boguszyce-Rawa Maz.
Jest to wieś niezwykła. Znajduje się tu drewniany kościół z 1500 roku. Historycy sztuki, a szczególnie prof. Ryszard Brykowski właśnie ten kościół zaliczył do odmiany mazowieckiej. Wg niego szesnastowieczne kościoły Mazowsza były trójnawowe, nawy boczne oddzielone od głównej słupami, prezbiterium zakończone trójbocznie jest tej samej szerokości co nawa główna. Dach dwuspadowy oparty na jednej kalenicy. Nawy mają dachy pulpitowe zawieszone niżej w stosunku do okapu dachu głównego.
Kościół w Janisławicach właśnie te cechy posiada. Orientowany, konstrukcji zrębowej, oszalowany. Można śmiało stwierdzić, że jest jedną z perełek architektury drewnianej woj. łódzkiego.
Polecam odwiedzić tę wieś a miłośników architektury drewnianej zachęcam do zwiedzenia tego niezwykłego zabytku.
Opracowała Monika Pszczółkowska, foto Zygmunt Pszczółkowski
| Jeleń koło Tomaszowa Mazowieckiego |
Opis: Niedaleko wsi Jeleń, koło Tomaszowa Mazowieckiego (ok 5km od centrum!) znajduje się gratka dla wszystkich interesujących się II wojną światową - kompleks poniemieckich bunkrów "Anlage Mitte" (tłum. Stanowisko dowodzenia, obszar środek). Bunkry są doskonale zachowane (niestety oszpecone są przeróżnymi napisami, etc.) a trzeba wiedzieć, że powstały w roku 1940. Dziś porośnięte są mchem co utrudnia ich lokalizację.
Według niektórych ludzi bunkier służył jak schron dla pociągu "Amerika", którym podróżował A. Hitler. Głównym obiektem jest ok. 350 m schron kolejowy zbudowany na bazie łuku. Wysokość bunkra wynosi ok. 9 m, a szerokość przy podstawie 15 m.
Bunkry można zwiedzać kompletnie za darmo, nigdzie nie ma ogrodzeń, siatek, itd. Wybierając się tam na wycieczkę nie można zapomnieć o dobrych butach (nieprzemakalnych) , latarkach (które pomogą nam zobaczyć wnętrze ciemnego bunkra) oraz kurtkach (w środku jest chłodno - nawet latem ). Będąc wewnątrz trzeba bardzo uważać na nie oznakowane dziury, które są bardzo głębokie. W okolicy znajdują się jeszcze trzy bunkry, których przeznaczenia nie znamy.
Naprawdę warto odwiedzić te pozostałości po największym światowym konflikcie. Bunkry robią niesamowite wrażenie (grubość, długość i wykonanie - wytrzymały już blisko 70 lat).
Pozycja GPS: N51 30.169 E20 04.656 Obok bunkrów przebiega szlak niebieski. Marcin Czerwiński | | Kiernozia |
Opis: Miejscowość oddalona od Łowicza o 20 km w kierunku północnym. Pierwsza wzmianka o Kiernozi pochodzi z początku XIV wieku, a w drugiej połowie XVI wieku otrzymała prawa miejskie. Definitywnie straciła je po upadku Powstania Styczniowego. Obecnie jest wsią gminną. Zachowany układ przestrzenny z rynkiem w centralnej części świadczy o dawnym znaczeniu administracyjnym tej miejscowości. Z Kiernozią wiąże się kilka legend. Jedna głosi, że tu miał się zatrzymać Władysław Jagiełło w drodze na Grunwald, druga mówi o odwiedzinach tej miejscowości przez Mikołaja Kopernika podczas podróży, a trzecia związana z rodziną Łączyńskich, którą miał prawdopodobnie odwiedzać Tadeusz Kościuszko.
W Kiernozi na uwagę zasługuje XIX – wieczny pałac. Wybudowany dla Łączyńskich w stylu klasycystycznym, murowany, piętrowy, na planie kwadratu. Tutaj urodziła się Maria Łączyńska, znana jako pani Walewska. Pałac otacza park krajobrazowy z pięknymi stawami oraz aleją grabową i dębem jako pomnikiem przyrody.
Cennym zabytkiem tego dawnego miasta jest kościół parafialny, znajdujący się przy rynku. Wybudowany pierwotnie w stylu gotyckim, w dalszych latach przebudowany. Jest on murowany z cegły, na zewnątrz podparty szkarpami. Wystrój kościoła jest bardzo interesujący. Można tam zobaczyć kamienną chrzcielnicę z XVI wieku, portrety trumienne, epitafia możnych z rodu Sierpeckich, Piwów, Łączyńskich i Lasockich. W kościele parafialnym spoczęło ciało Marii Walewskiej. Trumna znajduje się w krypcie świątyni.
Warto być w Kiernozi wędrując po ziemi dawnego Księstwa Łowickiego.
Opracowała i foto Monika Pszczółkowska
| | Piątek |
Opis: Miejscowość położona w połowie drogi wojewódzkiej nr 703 między Łowiczem a Łęczycą.
Znana jest z tego, że jest to geometryczny środek Polski. Ten fakt został zaznaczony pomnikiem w rynku. Będąc w Piątku warto zobaczyć kościół parafialny św. Trójcy. Pochodzi z XV wieku, przebudowany w XVII wieku i z wystrojem barokowym. Na uboczu usytuowany kościół mariawitów z początku XX wieku, a na cmentarzu parafialnym kościół drewniany z XVIII wieku, konstrukcji zrębowej, oszalowany.
Wędrując po Ziemi Łęczyckiej warto wstąpić do Piątku.
Opracowała i foto Monika Pszczółkowska
| Sobota |
Opis: Wieś położona na zachód od Łowicza. Posiada wiele ciekawych zabytków świadczących o jej przeszłości. Będąc w Sobocie warto odwiedzić kościół parafialny. Jest on murowany gotycko-renesansowy. Wewnątrz renesansowe nagrobki Tomasza Sobockiego i Jakuba Sobockiego.
Na cmentarzu parafialnym znajduje się drewniany kościół z pierwszej połowy XVII wieku. Jest on konstrukcji zrębowej, kryty blachą, wieżyczka kryta gontem. W parku można zobaczyć neogotycki zameczek, wybudowany z czerwonej cegły. Wędrując po Ziemi Łowickiej warto odwiedzić Sobotę.
Opracowała i foto Monika Pszczółkowska
| | Soszyce |
Opis: Wieś położona przy drodze krajowej nr 72 na zachód od Rawy Mazowieckiej. Znajduje się tu najpiękniejsza kapliczka w woj. łódzkim i jedna z najpiękniejszych w kraju. Jest ona drewniana wykonana w XVIII wieku z dachem namiotowym wspartym na czterech słupach. W jej wnętrzu znajduje się drewniana figura św. Onufrego.
Wędrując szlakiem architektury drewnianej woj. łódzkiego warto zawitać do Soszyc.
Opracowała i foto Monika Pszczółkowska
| | Spycimierz |
Opis: Wieś położona w powiecie poddębickim, w gminie Uniejów, na południe od miejscowości gminnej. To dawny gród książęcy wchodzący w skład Księstwa Sieradzkiego. Kasztelania spycimierska pełniła ważną rolę w średniowieczu. Utraciła ją w XIV wieku na rzecz sąsiedniego i szybko rozwijającego się Uniejowa. Po dawnej świetności pozostało grodzisko Kasztelanka.
Od 200 lat we wsi kultywowana jest tradycja układania kwietnych dywanów na trasie procesji Bożego Ciała. Dywany tworzone są przez całe rodziny. Praca jest czasochłonna. Rozpoczyna się od zbierania kwiatów z pól i ogrodów. Następnie rysowane są kredą wzory na uliczkach, wzmacniane mokrym żółtym piaskiem i ostatnim etapem jest zdobienie kolorowymi płatkami kwiatów. Liczne rzesze turystów, którzy przyjeżdżają do Spycimierza już w godzinach przedpołudniowych mogą dokładnie śledzić postęp prac dekoracyjnych na popołudniową procesję.
Naprawdę warto zawitać do tej wsi.
Opracowała i foto Monika Pszczółkowska
| | Sromów |
Opis: Miejscowość znajduje się między Sochaczewem a Łowiczem. Oddalona o 3 km od drogi krajowej nr 2. Na uwagę zasługuje Stała Wystawa Prac Rodziny Brzozowskich. Powstała ona w specjalnie wybudowanym pawilonie w 1972 roku z inicjatywy Juliana Brzozowskiego, mieszkańca tej wsi. Był on rzeźbiarzem łowickim. Tworzył figury o tematyce sakralnej, wielofiguralne sceny o tematyce historycznej, ludowej. Do wielu figur wprowadził mechanizmy zezwalające na poruszanie się ich. Matka rzeźbiarza Franciszka Brzozowska była uzdolnioną tkaczką i wycinankarką. Wszystkie prace rodziny Brzozowskich obecnie znajdują się w kilku pawilonach. Wystawa jest bardzo bogata, interesująca i osobliwa, dlatego polecam ją uwadze krajoznawców i miłośników sztuki ludowej.
Opracowała i foto Monika Pszczółkowska
| Tomaszów Mazowiecki - Niebieskie Źródła |
Opis: Rezerwat Niebieskie Źródła – rezerwat krajobrazowy o powierzchni 29 ha, położony w dolinie Pilicy, na prawym brzegu rzeki, w południowo- wschodniej części miasta Tomaszowa Maz. Ochronie podlega przyroda, głównie wywierzyska. Główny kompleks wodonośny stanowią wapienie jurajskie, charakteryzujące się dużą przepuszczalnością. Źródła to dwa wywierzyska oddzielone od siebie wyspą. W każdym pulsuje po kilkanaście minigejzerów. Niebieskie Źródła zwane niegdyś „Modrymi Wodami” są uroczym skrawkiem krajobrazu niżu polskiego. Wprawdzie na obszarach wapiennych Jury Krakowsko – Wieluńskiej, Gór Świętokrzyskich czy Tatr występuje wiele zjawisk krasowych, biją wywierzyska potężniejsze od Niebieskich Źródeł, lecz są to dla tych krajobrazów zjawiska normalne, zwykłe. Woda przybiera niebiesko – błękitno - zieloną barwę. Kolor wody w basenach źródliskowych jest efektem działań rozproszonego światła słonecznego. Zmiana odcieni barwy wody uzależniona jest od stanu pogody, stopnia nasłonecznienia bądź zachmurzenia. Temperatura wody jest niezmienna w ciągu roku i wynosi 9ºC. Z tych względów wody jezior nigdy nie zamarzają. Rezerwat jest ostoją wielu gatunków ptaków (ok.75), a prawdziwą osobliwością są: remisz, zimorodek oraz kaczki (krzyżówka, ohar, czernica, cyraneczka i gągoł). Szata roślinna jest najliczniej reprezentowana przez rodzinę traw. Stwierdzono 400 gatunków roślin naczyniowych, a wśród nich grupę roślin ściśle chronionych: grzebieni białych, turówki wonnej, różanecznika żółtego, kosodrzewiny i cisa pospolitego. Niebieskie Źródła cieszą się niezmiernie dużym zainteresowaniem turystów przez cały rok.
Wstęp wolny.
Marcin Czerwiński | | Walewice |
Opis: Wieś położona w pobliżu szosy wojewódzkiej nr 703 z Łowicza do Łęczycy. Jest tam dawny majątek należący do rodziny Walewskich. Skojarzony z Marią Walewską, kochanką Napoleona. Z dawnego majątku pozostał zespół pałacowo – parkowy. Pałac klasycystyczny, piętrowy zaprojektowany przez Hilarego Szpilowskiego. Mąż Marii Anastazy był szambelanem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Po śmierci drugiej żony poślubił młodziutką Marię Łączyńską. Maria Walewska urodziła jedynego syna Aleksandra Floriana, którego ojcem był Napoleon. Walewski dał mu swoje nazwisko, wykształcenie i wychowanie. Stał się spadkobiercą majątku po śmierci matki Marii Walewskiej.
Pałac w Walewicach jest jednym z pierwszych piętrowych klasycystycznych w Polsce.
Posiada kolumnowy portyk i połączony jest z dwoma pawilonami za pomocą przeszklonych galerii. Pałac usytuowany w pięknym parku krajobrazowym z zachowanym starodrzewiem. Do pałacu prowadzi aleja lipowa. Obecnie znajduje się tu stadnina koni, a pałac służy jako hotel dla gości zagranicznych i krajowych.
Opracowała i foto Monika Pszczółkowska
| Wola Pękoszewska |
Opis: Mała wieś położona koło Skierniewic. Znajduje się tu dwór z XIX wieku, klasycystyczny. Wybudowany został dla Franciszka Górskiego. Przez trzy pokolenia należał do tej rodziny. Górscy byli przyjaciółmi malarza Józefa Chełmońskiego. Kiedy Chełmoński wrócił z Francji do kraju pomogli mu na nowo urządzić się w Kuklówce. Obecny wygląd dworu jest mocno zmieniony, mieści się tu szkoła. W szczycie od frontu widnieje napis:
JA PANIE NIECHAJ MIESZKAM W TEM GNIEŹDZIE OJCZYSTEM, A TY MNIE ZDROWIEM OPATRZ I SUMIENIEM CZYSTEM. JAN KOCHANOWSKI
Opracowała i foto Monika Pszczółkowska
| Wolbórz |
Opis: Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 8, między Tomaszowem Mazowieckim a Piotrkowem Trybunalskim, w widłach rzek Wolbórki i Moszczanki. Wolbórz należy do najstarszych grodów kasztelańskich Polski piastowskiej. Za czasów Władysława Jagiełły był jednym z miejsc zbornych wojsk polskich przed bitwą pod Grunwaldem. Był również jedną z głównych rezydencji biskupów włocławskich. Po II rozbiorze Polski znalazł się w granicach Księstwa Pruskiego, następnie Księstwa Warszawskiego i w końcu Królestwa Polskiego. Jego mieszkańcy czynnie brali udział w Powstaniu Styczniowym. Wybitnym mieszkańcem był Andrzej Frycz Modrzewski. Urodzony w Wolborzu w 1503 roku, późniejszy wójt tej miejscowości.
Uwagę krajoznawców zwraca bardzo ciekawy barokowy zespół pałacowo-parkowy dawnej rezydencji biskupów włocławskich. Projektował go Franciszek Placidi. Składa się z pałacu głównego, dwóch oficyn, połączonych dawniej arkadami, pomieszczeń gospodarczych oraz kordegardy, tworzących razem charakterystyczny dla pałaców barokowych „cour d’honeur”, zamknięty od zachodu ogrodzeniem z bramą. Pałac jest dwukondygnacjowy, na planie prostokąta, z trzema ryzalitami w fasadzie frontowej. Dach czterospadowy. Wewnątrz całkowicie przebudowany. Otaczający park tak jak pałac pochodzi z XVIII wieku. Powstał na planie wydłużonego prostokąta z kilkoma opadającymi tarasami i długim kanałem. Aleje lipowe upiększają go. Cały teren należy do zespołu szkół rolniczych wraz z internatem.
Naprawdę warto odwiedzić to niezwykłe miejsce podczas wędrówek w okolicach Piotrkowa Trybunalskiego, Sulejowa i Tomaszowa Mazowieckiego.
Opracowała i foto Monika Pszczółkowska
| | Złaków |
Opis: Złaków Borowy i sąsiadujący z nim Złaków Kościelny to wsie na Równinie Kutnowskiej położone nad Słudwią w gminie Zduny w powiecie łowickim. Są one ośrodkiem regionalnej sztuki ludowej i folkloru charakterystycznego dla regionu Łowicza. Złaków Borowy to stara wieś wzmiankowana już w 1358 roku. Przez wiele lat mieszkała tu i tworzyła zmarła w końcu lat 70 - tych XX w słynna wycinankarka Justyny Grzegory. Zbudowana w XIX wieku i zachowana z pełnym wyposażeniem chata ludowej artystki, typowy przykład architektury księżackiej przeniesiona została do skansenu w Maurzycach koło Łowicza.
Pierwsze wzmianki o Złakowie Kościelnym pochodzą z 1344 roku. We wsi zachowały się drewniane chałupy z połowy XIX wieku z ozdobnymi szalowaniami i gankami. Można tu spotkać się z tkactwem, wycinankarstwem i plastyką obrzędowa. W okresie Powstania styczniowego, latem, w lipcu 1863 w okolicach Złakowa Kościelnego działał oddział powstańczy dowodzony przez płk. Edmunda Calliera. We wsi znajduje się neogotycki kościół parafialny wzniesiony 1902 roku. We wnętrzu świątyni zwraca uwagę ołtarz główny z 1623 roku oraz polichromia autorstwa L. Stroynowskiego. Zachowały się trzy zabytkowe dzwony, najstarszy z polowy XVII wieku. W święta kościelne a szczególnie w Boże Ciało można tu podziwiać autentyczne łowickie stroje ludowe. Przybywają wtedy do kościoła licznie amatorzy folkloru i turyści zmotoryzowani. Dlatego krajoznawczą penetrację tych miejsc warto polecić turystom pieszym w innych terminach. Opracowanie i fot. Włodzimierz Majdewicz. |
| | | | | | | | |
| |
| | | | | | | |
|