"Wytyczona w terenie trasa służąca do odbywania wycieczek, oznakowana jednolitymi znakami (symbolami) i wyposażona w urządzenia informacyjne, które zapewniają bezpieczne i spokojne jej przebycie turyście o dowolnym poziomie umiejętności i doświadczenia, o każdej porze roku i w każdych warunkach pogodowych" to definicja znakowanego szlaku turystycznego przyjęta przez Zarząd Główny PTTK w dniu 16 marca 2002 roku.
XVI Walny Zjazd PTTK w dniu 18 września 2005 roku podjął uchwałę:
w sprawie ustanowienia Roku Szlaków Turystycznych PTTK
W najbliższych latach przypadają znaczące rocznice związane ze znakowaniem szlaków turystycznych od początku stanowiących istotny element zagospodarowania turystycznego:
- 120. rocznica oznakowania przez Walerego Eliasza pierwszego szlaku w Tatrach z Toporowej Cyrhli do Morskiego Oka (2007),
- 100. rocznica oznakowania przez Hugona Zaoałowicza pierwszego szlaku w Beskidach w rejonie Zawoi (2006),
- 100. rocznica wykonania "Orlej Perci" w Tatrach (2006).
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze postanawia:
- Ustanowić rok 2007 Rokiem Szlaków Turystycznych PTTK,
- Podjąć działania zmierzające do upowszechnienia i utrwalenia w społeczeństwie przekonania o znaczeniu szlaków turystycznych i niezaprzeczalnym dorobku w tym zakresie.
Sekretarz Zjazdu |
Przewodniczący obrad Zjazdu |
(-) Agnieszka Wałach |
(-) Ryszard Mazur |
System znakowania szlaków na ziemiach polskich rozpoczął się już w 1874 r. w Towarzystwie Tatrzańskim od poprawy stanu dróg, ścieżek, budowy kładek i mostków na potokach, co umożliwiało dotarcie letnikom w najbliższe tatrzańskie dolinki reglowe m.in. Dolina Strążyska i Dolina Białego. Następnie wykonywano ścieżki na najważniejsze przełęcze i szczyty. Kolejnym etapem w systemie znakowania szlaków było umieszczanie drogowskazów. W 1887 r. Walery Eljasz cynobrowymi (minerał - siarczek rtęci HgS - czerwony) paskami oznakował ścieżkę z Zakopanego przez Polanę Waksmundzką i Psią Trawkę do Morskiego Oka, co jest uznawane za pierwszy znakowany szlak turystyczny. Jednym, z kolejnych wyznakownych w 1907 roku w terenie szlaków był z Rytra przez Prehybę do Szczawnicy.
W miarę zwiększania się ilości ścieżek znakowanych, zaczęły się wykształcać różne sposoby znakowania. Pierwotnie malowano wyłącznie jeden czerwony pasek o nieustalonym rozmiarze, później - aby uczynić go bardziej widocznym w ciemności - domalowano przy nim drugi pasek w kolorze białym. Wobec zagęszczenia się znakowanych ścieżek w danej okolicy, musiały się rodzić kolizje i znak zamiast orientować o kierunku - wprowadzał w błąd. Ogromną rolę odegrała tu praktyka i doświadczenie, ale jeszcze przed I wojną światową zaczęto sobie zdawać sprawę z potrzeby uregulowania zasad znakowania. Szlaki w Sudatech wytyczono bardzo wcześnie, a ich oznakowanie było odmienne - były to dwudzielne znaki złożone z dwóch położonych trójkątów (biały i barwny w kolorze szlaku). W latach dwudziestych ubiegłego wieku przyjął się obecnie obowiązujący znak szlaku (w 1924 roku Feliks Rapf - działacz PTT z Nowego Sącza - zaproponował szczegółową instrukcje znakowania i metodyki). Natomiast w 1923 roku Kazimierz Sosnowski wystąpił z inicjatywą uporządkowania i usystematyzowania chaotycznej wówczas sieci szlaków, oraz utworzenia Głównego Szlaku Beskidzkiego. W 1935 r. powstała pierwsza szczegółowa instrukcja znakowania szlaków turystycznych w Karpatach - która z niewielkimi zmianami i uzupełnieniami obowiązuje praktycznie do dziś.
Pierwsze szlaki nizinne zostały wytyczone w drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku (1926-1928) m.in. w Puszczy Kampinoskiej - 113 km (Leoncin - Górki - Zamczysko - Kampinos - Komorów - Paprptnia - Sochaczew, Marymont - Lasek Bielański - Młociny - Łużowa Góra, Sadowy - Wywrotnia Góra - Pohulanka - Mogiła Powstańcza z 1863 r. - Lipków - Babice, Leszno - Zamczysko - Krzywa Góra - Czerwińsk), w okolicach Krakowa (północno-zachodnie okolice Krakowa - Grzbiet Tęczyński - Kraków), w Górach Świętokrzyskich - 234 km (Kielce - Domaszowice - Wola Kopcowa - Kopciówka - Mąchocice Dolne - Machocice Górne - przełom Lubrzanki - Zaradostowa - Mąchocice-zagórze - Krajno-Zagórze - Św. Katarzyna - Łysica - Św. Krzyż - Słupia Nowa, Ostrowiec - Św. Krzyż, Nietulisko - Św. Krzyż, Ćmielów - Opatów - Św. Krzyż, Ćmielów - Bałtów, Wąchock - Bodzentyn - Św. Katarzyna oraz Sandomierz - Koprzywnica - Ossolin - Goźlice - Klimontów - Konary - Ujazd - Opatów), w Puszczy Bałowieskiej, w okolicach Suwałk, na Pojezierzu Brodnickim i w Puszczy Kozienickiej - 98 km (Gatbatka - Czarnolas - Sycyna, Radom - Zwoleń - Czarnolas - Sycyna, Bąkowiec - Sieciechów - Wysokie Koło).
Liczymy, ze poszczególne OKTP na podstawie lokalnych źródłowych materiałów ustalą lata powstania pierwszych szlaków na swoim terenie, a zwłaszcza tych z okresu międzywojennego, co umożliwi o uzupełnienie historii nizinnych znakowanych szlaków turystycznych i powyższej informacji.
Komisja Turystyki Pieszej ZG PTTK uważa, że w Roku Szlaków Turystycznych PTTK każda OKTP, a zwłaszcza te mająca pod opieką sieć szlaków, powinna dokonać oceny stanu zachowania znaków i urządzeń na szlakach i zastanowić się nad potrzebą utrzymywania wszystkich szlaków w terenie tzn. ocenić czy istniejące szlaki są niezbędne, spełniają swe zadania i służą ogółowi społeczeństwa.
|