Lista ciekawych miejsc województwo s

Wystarczy kliknąć w wybraną miejscowość z listy aby się rozwinął opis!!

Będzin – Izba Tradycji Komunikacji Miejskiej

Opis: Będzin miasto powiatowe na Wyżynie Śląskiej w województwie śląskim, w Zagłębiu Dąbrowskim, na terenie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Placówka muzealna mieści się w Będzinie przy ul Promyka 30, w dawnej zajezdni autobusowej oddanej do użytku w 1963 roku, zaadaptowanej z koszar woskowych. Do 2011 roku oprócz zajezdni, znajdowały się tu również warsztaty naprawcze taboru autobusowego. Od 2013 roku znajduje się tu Izba Tradycji Komunikacji Miejskiej przy Przedsiębiorstwie Komunikacji Miejskiej Sp. z o.o. w Sosnowcu. Na ekspozycję składają się: elementy konstrukcyjne autobusów, wyposażenie pomieszczeń warsztatowych łącznie z maszynami oraz umundurowanie, dokumenty, bilety. Ponadto zabytkowe pojazdy: Jelcz 043 RTO czyli popularny niegdyś „ogórek”, Ikarus 260.04, Ikarus 280.26, Jelcz M11, a także pojazd pogotowia technicznego na podwoziu Ikarusa. Opracował i foto: Roman Żyła Roman Żyła

Bielsko-Biała – Pomnik Marcina Lutra i „Bielski Syjon”

Opis: Bielsko-Biała jest miastem powiatowym w południowej części województwa śląskiego. Nazwa „Bielski Syjon” wywodzi się od Świątyni Pańskiej w Jerozolimie i nawiązuje do skupienia społeczności wiernych do miejsca świętego. Jest własnością prafii ewangelicko-augsburskiej w Bielsku-Białej wchodzącą w skład Diecezji Cieszyńskiej. Zlokalizowany jest na północ od rynku Starego Miasta Bielska, okalają go ulice: Listopadowa, Frycza Modrzewskiego, Słowackiego, Nad Niprem. Centralnym punktem „Bielskiego Syjonu” jest plac Marcina Lutra, gdzie znajduje się jedyny w Polsce pomnik Marcina Lutra. Wykonany został z brązu przez wiedeńskiego rzeźbiarza Franza Vogla i usytuowany jest przed południową elewacją kościoła ewagelickiego. Jego uroczyste odsłonięcie miało miejsce 8 września 1900r. podczas 38 dorocznego zebrania austriackiego Towarzystwa Gustawa Adolfa. Ponadto w skład „Bielskiego Syjonu” wchodzą m.in.:  kościół ewangelicki im. Lutra wybudowany w latach 1782-91 klasycystyczny z elementami baroku, przebudowany w 1881r.  wieża kościelna dobudowana w latach 1849-52, przebudowana i podwyższona w 1896r.,  plebania klasycystyczna z lat 1792-94,  Ewangelickie Seminarium Nauczycielskie z lat 1863-67 w stylu neorenesansowym,  modernistyczna dawna szkoła ludowa wybudowana w 1896r.,  cmentarz tzw. „stary” założony w 1832r.,  drukarnia i wydawnictwo Augustiana wzniesione w latach 1987-91,  liczne mała architektura i cenne pomniki,  zabytkowy starodrzew. Opracował i foto Roman Żyła Roman Żyła

Dąbrowa Górnicza - Dąb Wolności

Opis: W Dąbrowie Górniczej na skwerze niedaleko pomnika Stanisława Staszica przy ulicy Legionów Polskich rośnie okazały dąb szypułkowy o obwodzie ponad 160 cm.– pomnik przyrody znany jako DĄB WOLNOŚCI. Obok znajduje się zabytkowa „Sztygarka” niegdyś szkoła górnicza - w tym budynku był w czasie I wojny światowej punkt werbunkowy Legionów. Dąb posadzono w 1915 roku. Dokonali tego mieszkańcy Dąbrowy Górniczej, gdy wyruszali na front by dołączyć do Legionów. Pod tym dębem 16 młodych ochotników przyrzekało, że nie spoczną w walce, dopóki Polska nie odzyska niepodległości. Dąb Wolności przetrwał i jest obecnie symbolem, odwagi, wytrwałości i patriotyzmu. W czasie obchodów Święta Niepodległości 10 listopada 2007 odsłonięto tu uroczyście tablicę pamiątkową z napisem: Dąb Wolności zasadzony w 1915 roku przez grupę patriotycznej młodzieży dąbrowskiej, która złożyła pod nim przysięgę, że nie spocznie dopóki Polska nie odzyska niepodległości. Gdy będziecie zwiedzać Dąbrowę Górniczą zatrzymajcie się na chwile refleksji w tym szczególnym miejscu. Opracował Romuald Cholewa, fot. Zbigniew Kosin

Gostyń - schron Sowiniec

Opis: Wieś położona nad rzeką Gostynką w gminie Wyry, powiecie mikołowskim. Schron znajduje się na skraju Lasów Kobiórskich przy ulicy Tęczowej dojazd z drogi nr 928 następnie zjazd w ulicę Tyską. Schron bojowy „Sowiniec” należał do umocnienień Obszaru Warownego Śląsk odcinek Mikołów pododcinek Wyry. Odcinek mikołowski OWS składać się miał z 17 schronów bojowych. Prace budowlane na tym odcinku rozpoczęto w miesiącu maju 1939 roku i trwały do rozpoczęcia działań wojennych. Był to jeden z nielicznych odcinków OWS biorący udział w bezpośrednich walkach w dniach 1-2.09.1939r. „Sowiniec” schron bojowy broni maszynowej o klasie C (odporny na trafienia pociskami do 155 mm) uzbrojony w: 2 ckm, 1 rkm, 2 wyrzutnie ładunków oświetlających, 1 zrzutnię granatów. Grubość stropu waha się od 1-1,5m, a ścian od 1-2m. Jego obsadę stanowił samodzielny batalion forteczny „Mikołów”. Obecnie od 2003 roku trwają prace odrestaurowujące obiekt, a w jego wnętrzu znajduje się izba muzealna prezentująca wyposażenie oraz pamiątki z okresu II Wojny Światowej. Od 2005 roku dorocznie w jego pobliżu odbywa się inscenizacja Bitwy Wyrskiej i jest udostępniony do zwiedzania. Opracował i foto Roman Żyła

Jankowice - Jankowicki Grab

Opis: Grab zwyczajny zwany również pospolitym (łac. Carpinus betulus). Drewno graba jest najtwardszym ze wszystkich drzew rodzimych w Polsce. Jankowicki okaz ma następujące wymiary: 412 cm obwodu, 131 cm średnicy pnia i 24 m wysokości. W 2002 roku uznany przez „Przegląd Leśniczy” najgrubszym i najstarszym drzewem tego gatunku na terenie Lasów Państwowych w Polsce. Uznany za pomnik przyrody rozporządzeniem wojewody śląskiego 35/06 z dnia 31.05.2006r. Grab znajduje się w gminie Kuźnia Raciborska, nadleśnictwo Rudy Raciborskie, leśnictwo Krasiejów. Zlokalizowany jest na terenie Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich przy drodze wojewódzkiej nr 919 Racibórz – Sośnicowice. Jadąc od strony miejscowości Rudy po ok. 3,5 km od skrzyżowania (przy szkole i plebani) z drogą wojewódzką nr 425 na Kuźnię Raciborską. Dojeżdżamy do skraju lasu i po lewej stronie w odległości 10m od drogi rośnie opisywany okaz drzewa. Od centrum Jankowic ok. 1 km tuż za skrajem lasu po prawej stronie w odległości 10m stoi majestatyczny grab jankowicki. Opracował i foto: Roman Żyła Roman Żyła

Marklowice – Park Tropikalna wyspa

Opis: Gmina Marklowice leży w strefie nadgranicznej, około 20 km od granicy z Czechami, w południowej części województwa śląskiego, w powiecie wodzisławskim. Osadzone są na licznych wzniesieniach Płaskowyżu Rybnickiego, na osi Bramy Morawskiej będącej korytarzem pomiędzy Karpatami i Sudetami, należącego do Wyżyny Śląskiej. Główna trasa przebiegająca przez obszar gminy to droga krajowa nr 932 łącząca Żory z Wodzisławiem Śląskim. Całość obszaru gminy Marklowice należy do zlewiska rzeki Odry i znajduje się na wysokości 265 m n.p.m. Gmina zajmuje obszar 13,76 km2, a liczba mieszkańców wynosi 5380 osób. Marklowice są jedną z miejscowości dawnego księstwa raciborskiego, powstałą w wyniku planowanej akcji osadniczej z końca XIII wieku, a nazwa wywodzi się od Merclini villa co w wolnym przekładzie znaczy „miejscowość Merkla”, ponowna reaktywacja gminy nastąpiła po reformie administracyjnej w 1994 roku. Park Tropikalna wyspa powstał w wyniku rewitalizacji obszaru po przemysłowego na placu kopalnianym w samym centrum gminy, przy drodze wojewódzkiej nr 932 – ulicy Wyzwolenia. Na terenie ogrodzonego parku powstały różnego rodzaju obiekty i atrakcje, m.in.:  pasaże i alejki spacerowe,  główny plac imprez ze sceną i zapleczem,  ogólnodostępne WC,  mniejsze placyki z atrakcjami np. rzeźby napędzane wiatrem  plac trzech fontann z amfiteatralnymi siedzeniami,  ścieżkę zdrowia,  ścieżkę do jazdy na rolkach, deskorolkach i rowerach,  place zabaw dla dzieci,  małe ścianki wspinaczkowe,  centrum kulturystyczne na wolnym powietrzu,  skate park,  tereny zielone z trawnikami, rabatami kwiatowymi, grupami krzewów i kompozycjami drzew,  elementy wodne np. fontanny, sztuczna rzeka, staw z mini wyspą,  sztucznie uformowane skały,  pergolę z miejscami do siedzenia. Całość dostępna jest od 2008 roku i wstęp na teren jest płatny od wiosny do jesieni. Opracował i foto Roman Żyła Roman Żyła

Miasteczko Śląskie – kościół Św. Jerzego i Wniebowzięcia NMP

Opis: Miasto w powiecie tarnogórskim, przebiega przez nie droga nr 908 z Tarnowskich Gór do Częstochowy. W rynku Miasteczka Śląskiego znajduje się drewniany barokowy kościół p.w. Św. Jerzego i Wniebowzięcia NMP konstrukcji zrębowej z sobotami, orientowany, kryty gontem z 1666 roku. Obok drewniana wolnostojąca dzwonnica konstrukcji słupowej. Konsekrowany w 1670 roku. W latach 1666 – 1849 był kościołem filialnym parafii Żyglin, lokalię ustanowiono dopiero w 1849 roku, a od 1914 samodzielna parafia. Wyposażenie wnętrza głównie barokowe, choć jego część została przeniesiona obecnie do nowego murowanego kościoła. Do najcenniejszego wyposażenia wnętrza zalicza się renesansowe obrazy z 1600 roku Św. Piotra i Pawła, barokowy XVII wieczny obraz Św. Jerzego w ołtarzu głównym oraz barokowe organy z 1846 roku. Odnawiany w latach 1927-28, 1955-56, 1964-65 i wpisany na listę zabytków w 1928 roku. Zaliczany jest w poczet najpiękniejszych zabytków województwa śląskiego. Opracował i foto Roman Żyła

Podzamcze – Park Doświadczeń Fizycznych

Opis: Podzamcze wieś położona na obszarze wyżyny krakowsko-częstochowskiej w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Ogrodzieniec. Można do niej dotrzeć drogą wojewódzką nr 790 relacji Dąbrowa Górnicza – Pilica, a samo Podzamcze znajduje się tuż przy miejscowości Ogrodzieniec, z którą bezpośrednio graniczy. Park Doświadczeń Fizycznych jest jednym z parków rozrywki, które wchodzą w skład kompleksu Park Ogrodzieniec usytuowanego tuż pod ruinami popularnego zamku Ogrodzieniec przy ul. Zamkowej 33. Park został uruchomiony w 2014 roku, a na jego terenie znajduje się 35 urządzeń, dzięki którym można uzyskać wiedzę o podstawowych prawach fizyki. W parku można sprawdzić działanie takich urządzeń jak: symulator lotów, dwa równoległe zwierciadła, duża platforma obrotowa, mała platforma obrotowa, kalejdoskop, kalejdoskop gigant, kamienne cymbały, peryskop, kolorowy krater, kołyska Newtona, wózki na szynach, wirujący krater, wirujący cylinder, dwie sprzężone huśtawki, dysk Benhama, dzwony rurowe, figury Lissajous, gongi, fletnia pana, tarcza Macha, telegraf akustyczny, trójkąty, wir wodny, trzy wahadła, woda w wirującej kuli, nurek Kartezjusza, oddychający prostokąt, pchanie i ciągnięcie skrzyni, ogniskowanie dźwięku, pryzmat, promienie żółto-niebieskie, równoważnia linowa, rezonans kładki, równoważnia indywidualna walcowa, siatka dyfrakcyjna, spirala. Wszystkie te urządzenia przeniosą chętnych w świat eksperymentów i odkryć rzeczy, które wydają się niemożliwe, a jednak stają się możliwe. Opracował i foto: Roman Żyła Roman Żyła

Promnice – zameczek myśliwski

Opis: Niewielka osada leśna w gminie Kobiór, powiecie pszczyńskim nad jeziorem Paprocany. Dojazd drogą nr 86 (1) z Katowic do Bielska Białej, a następnie za Tychami ul. Szosa Książęca. Początki osady sięgają XVI wieku kiedy to biskup wrocławski Baltazar von Promnitz zakupił te tereny od Wolnego Państwa Pszczyńskiego, następnie w posiadaniu rodziny Anhaltów i Hochbergów. W latach 1760-66 został wzniesiony pierwszy zameczek przez Promnitzów. Następny powstał w 1861 roku z inicjatywy Jana Henryka XI Hochberga, który spłonął 6 lat później. Obecny wybudowany w latach 1867-68 konstrukcji szkieletowej tzw. „mur pruski” w stylu neogotyku bawarsko-szwajcarskiego jako leśna rezydencja myśliwska. W latach 30 XX wieku książe Jan Henryk XV przekazuje obiekt Skarbowi Państwa za długi, a w 1945 roku splądrowany przez armię czerwoną. Po wojnie zameczek należał do zrzeszenia górniczego, a obecnie jest w rękach prywatnych i mieści się w nim hotel NOMA 2 z 11 pokojami i 26 miejscami noclegowymi. Zameczek okala niewielki park z liczną małą architekturą w postaci: pawiloników, altanek, wiat oraz domku myśliwskiego. Przebywali tu w latach świetności m.in.: Fryderyk – król Prus, Wilhelm II – cesarz Niemiec, Maria Teresa Cornwalis West – księżna Daisy żona Jana Henryka XV Hochberga. Z parku można podziwiać widok na jezioro Paprocany , które jest zbiornikiem sztucznym powstałym w wyrobisku dla dawnej huty, a obecnie pełniącym funkcje rekreacyjne. Opracował i foto Roman Żyła

Pyskowice – Skansen Kolejowy

Opis: Miasto położone nad rzeką Dramą w powiecie gliwickim. Skansen kolejowy znajduje częściowo na bocznicy oraz w wagonowni, a znajduje się przy dworcu PKP Pyskowice. Dotrzeć do obiektu można drogą nr 94 z Bytomia do Opola lub drogą nr 901 z Gliwic do Olesna następnie ul. Sikorskiego. Najdogodniejsze dojście od ul. Piaskowej koło budynku wachlarzowi. Na terenie skansenu można zobaczyć głównie parowozy różnych typów, lokomotywy spalinowe, a także wagony osobowe oraz towarowe. Obiektem opiekuje się Towarzystwo Ochrony Zabytków Kolejnictwa i Organizacji Skansenów w Pyskowicach. Jest to jedyny tego typu obiekt na terenie województwa śląskiego. Opracował i foto Roman Żyła Roman Żyła

Ruda Śląska - bunkier

Opis: Gdy zwiedzając Rudę Śląską znajdziecie się niedaleko ulic Cynkowej i Wysokiej warto zwrócić uwagę na zachowany tam pośród zabudowy miejskiej niewielki bunkier. Pochodzi on z okresu poprzedzającego II wojnę światową. Jest to pamiątka po polskich umocnieniach budowanych w latach 1933-1939 w ramach Obszaru Warownego „Śląsk”, który przecinał Góry Śląsk jako pasmo umocnień broniące rejonu przemysłowego II R.P. Liczący kilkadziesiąt kilometrów długości pas 180 różnego typu umocnień rozciągał się od miejscowości Przeczyce do miejscowości Wyry. Ten bunkier był jednym z elementów punktu oporu „Nowy Bytom”, w którego skład wchodziło kilka tego typu umocnionych gniazd oporu. Był to najdalej wysunięty odcinek umocniony na zachód od Katowic zamykał on drogi wychodzące z Zabrza. Obiekt ten jest zabytkiem polskiej myśli fortyfikacyjnej. Opracował Romuald Cholewa

Rydułtowy Hałda

Opis: Rydułtowy - Hałda „Szarlota”. Rydułtowy to miasto i gmina położone w województwie śląskim na terenie powiatu wodzisławskiego. Rydułtowy wzmiankowane były już w XIII wieku. Obecnie jest to znany ośrodek wydobycia węgla kamiennego. Z tą dziedziną przemysłu wiąże się powstanie w Rydułtowach hałdy odpadów pokopalnianych. Ta olbrzymia hałda powstała przy kopalni Rydułtowy. Jest to największa w Europie hałda stożkowa. Mierzona od podstawy ma około134 metrów wysokości a jej wierzchołek znajduje się około 407 m n.p.m. Hałda rozłożona jest na powierzchni 37 hektarów a jej objętość wyliczono na 13,3 mln m³. Częściowo pokryta roślinnością dominuje nad regionem, widoczna jest nawet z terenu Czech. Miejscowa społeczność uznała, że ta swoista osobliwość może być świetną promocją miasta. Władze miasta ogłosiły konkurs na nazwę dla tej atrakcji turystycznej. Z kilkudziesięciu propozycji wybrano nazwę „Szarlota” nawiązującą do historycznej nazwy pierwszej rydułtowskiej kopalni - Charlotte. Od 2007 roku największa hałda w Europie nosi oficjalne nazwę "Szarlota". Patrząc na wydmę od strony centrum miasta widać usytuowane na wschodnim jej stoku w pobliżu tak zwanego zwału płaskiego wielkie litery tworzące wyraz „SZRLOTA”. Nasuwa się wtedy skojarzenie z podobnym napisem Hollywood. Ten efekt był zamierzony. Litery witające wjeżdżających do Rydułtów mają wysokość 2,5 metra, cały napis ma 20 metrów długości. Powstał on dzięki wspólnym działaniom kopalni Rydułtowy - Anna i władz miasta. Opracował Romuald Cholewa Romuald Cholewa

Siemianowice Śląskie – Pływalnia Miejska

Opis: Siemianowice Śląskie miasto 4 km na północ od Katowic o powierzchni 25,4 km2 i ok. 70000 mieszkańców. Budynek znajduje się w centrum miasta na końcu ulicy Śniadeckiego w Parku Hutniczym. Projekt budynku powstał w 1906 roku, plany budowy zaś w 1907 roku wykonał Emil Twrdy i w tym samym roku otrzymano pozwolenie na budowę. W okresie od 29.08.1907 – 25.07.1908r wybudowano i oddano do użytku budynek pływalni. Łączny koszt budowy wynosił 62000 marek. W charakterze kąpielowego zatrudniony został Albert Makosch. Już w trakcie budowy przeprojektowano wejście. Sam basen zajmował powierzchnię 16 x 8 metrów podzielony tak, że 2/3 było dla umiejących pływać i 1/3 dla uczących się. W latach 70 XX wieku Stanisław Lesikiewicz zaprojektował przedłużenie basenu do 25 metrów. W 1997 roku pływalnia została decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach wpisana do rejestru zabytków województwa katowickiego. Wewnątrz znajduje się tablica pamiątkowa w swej stylistyce kształtem nawiązująca do akwarium o następującej treści: „W 100 rocznicę pływalni miejskiej Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe w Siemianowicach Śl. obchodzące jubileusz 45 lecia oraz 80 lecia ustanowienia Dnia Ratownika – ufundowało tę tablicę w miejsce powstania ratownictwa wodnego.” Obiekt ten jest najstarszym czynnym krytym basenem w Polsce. Opracował i foto: Roman Żyła Roman Żyła

Toszek

Opis: Małe miasteczko położone między Strzelcami Opolskimi a Pyskowicami przy drodze krajowej nr 94. Polecam zobaczyć w nim zamek średniowieczny będący skarbem dziedzictwa kulturowego Śląska. Bogata i burzliwa historia zamku stanowi część historii regionu śląskiego. Posadowiony został na malowniczym wzgórzu prawdopodobnie w XII wieku. Budowla była drewniana i podczas wojen husyckich został prawie całkowicie zniszczony. Odbudował go jako murowany książę toszecki Przemysław z linii oświęcimskiej i uczynił z niego swoją rezydencję. Po śmierci księcia zamek stał się własnością księcia opolskiego Jana II Dobrego. Kolejnymi właścicielami stali się Habsburgowie, Redernowie, Colonnowie. Książę Colonna przejmując zamek zniszczony i spalony do fundamentów postanowił odbudować go. Na średniowiecznych pozostałościach powstał nowy okazały zespół zabudowań zamkowych. Po Colonnach właścicieli było wielu, że należy wspomnieć Adolfa von Eichendorff, ojca poety romantycznego Josepha von Eichendorffa. W XIX wieku kolejny pożar strawił zamek i pozostały z niego ruiny, które przetrwały do lat pięćdziesiątych XX wieku. W latach 1957-1963 został częściowo odbudowany i przeznaczony na siedzibę placówek kulturalnych i oświatowych Toszka. Dla turystów udostępniona jest wieża zamkowa z tarasem widokowym. Góruje ona malowniczo nad zamkiem i miastem. Dziedziniec zamkowy otaczają mury obronne. Wędrując śladami książąt śląskich warto zobaczyć Toszek. Opracowała Monika Pszczółkowska, foto Zygmunt Pszczółkowski

Tychy – Muzeum Śląskiego Września 1939

Opis: Tychy są miastem na prawach powiatu w województwie śląskim, położone na Górnym Śląsku w południowej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Muzeum Śląskiego Września 1939 zlokalizowano w powojennym schronie przeciwatomowym, mieszczącym się w piwnicach Gimnazjum nr 1 im. Armii Krajowej przy ul. Brzozowej 24. Placówka ta została udostępniona do zwiedzania w maju 2013 roku, była to wspólna inicjatywa szkoły i kolekcjonera Arkadiusza Domińca. W muzeum prezentowane są pamiątki po żołnierzach formacji wojskowych: 11 Pułku Piechoty, 73 Pułku Piechoty, 75 Pułku Piechoty, 5 Batalionu Pancernego, 5 Pułku Artylerii Ciężkiej, 23 Pułku Artylerii Lekkiej. Ekspozycja składa się z ok. 2 tysięcy przedmiotów, pamiątek, dokumentów. Zobaczyć można m.in.: umundurowanie i wyposażenie, broń z kampanii wrześniowej w tym jeden z siedmiu zachowanych w Polsce egzemplarzy armatki przeciwpancernej Bofors kaliber 37mm. Część kolekcji pochodzi wprost z placu boju pod Wyrami, wśród nich są: nieśmiertelniki, monety, szkaplerzyki i wiele innych. Opracował i foto: Roman Żyła Roman Żyła

Udórz pomnik PARASOLA

Opis: Udórz – wieś w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Żarnowiec. Na wschód od wsi nad rzeką Udorką znajdują się ruiny XIV wiecznego zamku "Udórz". Na drodze wylotowej z Udórza w kierunku szosy Pilica –Żarnowiec, znajduje się tablica upamiętniająca dramatyczny epizod z okresu II wojny światowej. W tym miejscu 11 lipca 1944 roku , wydzielona grupa z oddziału dyspozycyjnego Komendy Głównej Armii Krajowej "Parasol", wycofująca się z Krakowa po nieudanej „Akcji Koppe” wpadła w zasadzkę niemiecką. Akcja wymierzona była przeciwko Wilhelmowi Koppemu, zastępcy Hansa Franka. Wilhelm Koppe został skazany na śmierć wyrokiem Kierownictwa Polski Podziemnej za represje i masowe zbrodnie na Polakach i Żydach. Zamach, mimo starannych przygotowań, nie udał się. Ranny Koppe zdołał zbiec, zginęło kilku Niemców. Po akcji grupa „Parasola” samochodami przez Ojców, Skałę, Wolbrom dotarła do Poręby Dzierżnej w pobliżu doszło do pierwszej potyczki z Niemcami. Zginęło w niej 4 żandarmów, w tym jeden oficer, oddział AK stracił jednego rannego. Do kolejnego starcia doszło z Wehrmachtem nieopodal wsi Udórz. Zaskoczona grupa „Parasola” poniosła duże straty – poległo i zostało zamordowanych po ujęciu 5 żołnierzy AK a 4 zostało rannych. W 1947 roku rodziny poległych ufundowały tablicę pamiątkową, odbywają się tam spotkania byłych żołnierzy Harcerskiego Batalionu A.K.„Parasol” oraz lokalne uroczystości patriotyczne. Przez tereny te przebiega czarny szlak turystyczny "Partyzantów Ziemi Olkuskiej" z Wiesiófki do Udorza przez Niegowonice, Rodaki, Ryczów, Strzegowę. Szlak ten ma połączenie z innymi szlakami Jurajskim. Opracowanie Włodzimierz Majdewicz foto Romuald Cholewa Włodimierz Majdewicz

Zamek w Chudowie

Opis: CHUDÓW to wieś sołecka w województwie śląskim w powiecie gliwickim w gminie Gierałtowice. Wieś wzmiankowana w roku 1300 jako Kudów. Powodem dla którego warto tam zawitać są ruiny renesansowego zamku wzniesionego w latach trzydziestych XVI wieku. W czasie prac archeologicznych odkryto w tym miejscu ślady niewielkiego drewnianego grodu średniowiecznego, świadczą o tym zachowane fragmenty drewnianej palisady i ślady budynku. Była to prawdopodobnie XV-wieczna siedzibą rodu Chudowskich. W roku 1532 wieś zakupił Jan Gieraltowski i wybudował tam z cegły i kamienia okazały zamek. Zamek posiadał pięciokondygnacyjną więżę przekrytą wysokim dachem czterospadowym. Wejście znajdowało się południowego - zachodu przez most zwodzony nad fosą otaczającą zamek. Wzniesiono tam dwa trzykondygnacyjne budynki mieszkalne, przekryte wysokimi dachami dwuspadowymi. Dziedziniec otaczały drewniane krużganki na środku znajdowała się kamienna studnia. Zamek wielokrotnie zmieniał właścicieli, wiązały się z tym kolejne przebudowy. Około roku 1717 dobra chudowskie przejął Jan Mikołaj Fogler, zamek w Chudowie został wówczas jedną z najwspanialszych rezydencji na Śląsku, odbywały się tam liczne bale i przyjęcia. W roku 1837 roku właścicielem zamku został Aleksander von Bally, dokonał on licznych przebudów zmieniając pierwotny wygląd budowli. Dobudowano wtedy między innymi szóstą kondygnację wieży zamkowej. W styczniu 1875 roku pożar strawił znaczną część zamku. Po pożarze zamek w Chudowie nie odzyskał już odzyskał dawnej świetności. Kolejni właściciele rodzina von Schaffgotsch, po częściowych rozbiórkach przekształciła go w modną w tamtym czasie "romantyczną ruinę". W takiej postaci przetrwał do końca XX wieku. Zamek w Chudowie to jedyny w tym regionie przykład zamku nizinnego zbudowanego na planie prostokąta. Trwają prace rekonstrukcyjne prowadzone przez obecnego właściciela fundację „Zamek Chudów”. Od 2000 roku na zamku w Chudowie i w jego otoczeniu urządzane są Jarmarki Średniowieczne i szereg innych imprez. W 2002 roku w piwnicy pod zamkową wieżą otwarto ekspozycję, zalążek przyszłego muzeum. Zaprezentowano tam eksponaty pochodzące z badań archeologiczno-architektonicznych zamku. Przez wieś Chudów przebiegają trzy szlaki turystyczne. Szlak Bohaterów Wieży Spadochronowej oznakowany kolorem czerwonym. Szlak Okrężny Wokół Gliwic oznakowany kolorem żółtym oraz Szlak Krawędziowy Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Opracowanie Włodzimierz Majdewicz. Fot. Zbigniew Kosin.

Żory – Pomnik Żołnierzy Wyklętych

Opis: Żory miasto na prawach powiatu położone na Płaskowyżu Rybnickim w województwie śląskim i należące do Rybnickiego Okręgu Węglowego. Na starym cmentarzu w Żorach przy ul. Klimka w pobliżu kościoła p.w. Św. Filipa i Św. Jakuba odsłonięto w 2013 roku pomnik Żołnierzy Wyklętych. Upamiętnia on bohaterów walk o Wolną Polskę i wpisuje się w ubiegłoroczne obchody Roku Żołnierzy Wyklętych. Kompozycja pomnika składa się z płaskorzeźby odlanej w brązie, przedstawiającej orła połączonego z kratami, symbolizującymi więzienia i prześladowanie żołnierzy. Płaskorzeźba zamontowana do bloków betonowych obłożonych okładziną z piaskowca. Na froncie umieszczono napis „Żołnierzom Wyklętym mieszkańcy Żor 2013”, a nad nim odlany w brązie krzyż Żołnierzy Wyklętych. Z boku pomnika po prawej stronie umieszczono w pionowej kolumnie pod datami listy nazwisk Żołnierzy Wyklętych (1946 – 11 osób oraz 1947 – 2 osoby). Całość założenia tworzy coś w rodzaju skweru pamięci. Opracował i foto: Roman Żyła Roman Żyła